Odleżyny – domowe sposoby leczenia ran odleżynowych

Odleżyny u osób starszych i długotrwale leżących – co im sprzyja?

Jednym z najważniejszych sposobów na odleżyny jest wyeliminowanie czynników, które sprzyjają ich powstawaniu oraz pogłębianiu się. Należą do nich (1):

– brak możliwości poruszania się – dlatego ważnym aspektem leczenia i profilaktyki jest częsta zmiana pozycji chorego, a jeśli to możliwe, zachęcanie go, żeby podniósł się na łóżku lub wstał (pod bacznym okiem opiekuna),

– słaba kontrola nad oddawaniem moczu lub stolca (powoduje zawilgocenie skóry oraz zwiększa ryzyko przedostania się do odleżyn bakterii, co może skutkować zakażeniem) – z tej przyczyny w opiece nad chorym należy ściśle przestrzegać higieny,

– palenie papierosów – nałóg ten wysusza skórę oraz wpływa negatywnie na cyrkulację krwi, dlatego nie powinno się pozwalać choremu na palenie oraz nie należy palić w jego obecności,

– występowanie choroby, która sprzyja powstawaniu ran i utrudnia ich gojenie, np. cukrzycy – trzeba przestrzegać wszystkich wskazań dotyczących leczenia schorzeń pacjenta.

Leczenie domowe odleżyn

Domowe sposoby na odleżyny obejmują stosowanie specjalistycznych opatrunków, które zapewnią ranie wilgotne środowisko, umożliwiające skórze regenerację, będą w stanie kontrolować wysięk (jeśli ma miejsce) oraz wspomogą leczenie ewentualnej infekcji. Co stosować na odleżyny? Opatrunki należy ściśle dobierać do stopnia zaawansowania ran oraz ich lokalizacji, a o ich doborze powinien zdecydować specjalista. Na odleżyny z umiarkowanym lub obfitym wysiękiem polecane są opatrunki piankowe (sprawdzają się także jako opatrunek wtórny na rany wymagające wypełnienia), opatrunki ze srebrem mają dodatkowe działanie antybakteryjne i pomagają walczyć z niebezpiecznymi zarazkami.

Zmiany w diecie – co jeść przy odleżynach?

Istnieją badania naukowe, sugerujące związek złego odżywienia pacjenta z ryzykiem rozwoju odleżyn. Dieta leżącego powinna być bogata w energię oraz białko. Według specjalistów wartość kaloryczna dobowego jadłospisu powinna wynosić 30-35 kcal na kilogram masy ciała. Dietetycznym sposobem na odleżyny jest także zapewnienie choremu odpowiedniej ilości białka, czyli 1,25-1,5 g na kilogram masy działa (dziennie). Wśród składników odżywczych szczególną rolę odgrywają także: arginina, cynk i witamina C, które po uzgodnieniu ze specjalistą mogą być suplementowane. (2)

Czym leczyć odleżyny? Domowe sposoby powinny być przedyskutowane z lekarzem lub pielęgniarką, na pewno ogromną rolę odgrywają: częsta zmiana ułożenia chorego oraz rehabilitacja, właściwa higiena, stosowanie specjalistycznych opatrunków, unikanie dodatkowych czynników ryzyka oraz przestrzeganie zasad zdrowej diety. Choć odleżyny są groźnym powikłaniem, dziś można je skutecznie i bezpiecznie leczyć – ważna jest wiedza o tym jak wyglądają odleżyny oraz szybka reakcja już na ich pierwsze objawy.

1. Pressure Sores – Topic Overview, WebMD, dostęp: 15.11.2016
2. Crowe T, Brockbank C., Nutrition therapy in the prevention and treatment of pressure ulcers, Wound Practice and Research, 17, 2009, s. 90-99