Zazwyczaj pojawiają się jako uboczny skutek chorób obłożnych prowadzących do długotrwałego leżenia lub długotrwałego pozostawania w pozycji siedzącej. Jednak póki nie dadzą o sobie znać pierwszymi objawami, nie każdy pamięta o zagrożeniu ich wystąpienia. Pod jakimi postaciami występują odleżyny? Jak je leczyć?
Nasze społeczeństwo starzeje się w zatrważającym tempie – lekarze i eksperci ostrzegają przed problemami demograficznymi od lat. Należy mieć świadomość, że przy aktualnej polityce, która nie przewiduje znacznego wzrostu liczby punktów wyspecjalizowanej opieki dla przewlekle chorych, coraz więcej obowiązków związanych z dbałością i opieką nad pacjentem tego rodzaju zostanie powierzonych rodzinom, ich bliskim i domownikom. Stąd warto zastanowić się zawczasu, w jaki sposób można sobie poradzić z pielęgnacją, jakie stosować środki medyczne i jakie zabiegi przyniosą największą ulgę cierpiącemu?
Domowa opieka nad obłożnie chorym nierzadko okazuje się trudna i wymagająca. Jednym z najważniejszych aspektów codziennej troski jest zapobieganie odleżynom – zaniedbanie ich może prowadzić do obumarcia głęboko położonych tkanek, zakażeń bateryjnych, a nawet śmierci. Pielęgnację z pewnością ułatwią odpowiednie łóżko i materac – oto kilka porad, jak je wybrać.
Rozwojowi odleżyn można zapobiegać. Znajomość przyczyn powstawania odleżyn i zapobieganie im to podstawa skutecznej profilaktyki. Najczęstszym i najważniejszym czynnikiem wywołującym odleżyny jest długotrwały ucisk na skórę i tkankę podskórną. Z powodu pogorszenia mikrokrążenia następuje zamknięcie światła naczyń krwionośnych, niedokrwienie tkanek, zwolnienie przemiany komórkowej, a w efekcie śmierć komórki, obumieranie tkanek i powstanie odleżyny.
W rozwoju odleżyn niezwykle ważną rolę odgrywa stan skóry. Stanowi ona najlepszą naturalną barierę ochronną przed drobnoustrojami, zapobiega również rozwojowi bakterii.
Trzeba pamiętać, że powstawaniu odleżyn sprzyja niewłaściwa masa ciała – wychudzenie, ogólne wyniszczenie (brak wystarczającej ilości tkanki tłuszczowej powoduje wzrost nacisku powierzchniowego na skórę) lub znaczna nadwaga, otyłość (zwiększa nacisk w tych miejscach, gdzie kość blisko sąsiaduje ze skórą), niedobory witamin (B12, C), niedobór białka, zaburzenia gospodarki elektrolitowej (sód, potas), makro- i mikroelementów (Fe, Zn), konieczność nieustannego żywienia pozajelitowego lub przez zgłębnik.
Długotrwałe unieruchomienie i konieczność leżenia w łóżku negatywnie wpływają na kondycję chorego. Zanikają mięśnie, pojawiają się odleżyny, organizm jest osłabiony i łatwo ulega różnym infekcjom. Zwiększa się ryzyko zachorowania na zapalenie płuc, zatorowość płucną, często nasila się osteoporoza. Jak dbać o chorego w domu, by w tych warunkach zachował jak najlepszą, możliwą formę i sprawność?
Owrzodzenia podudzi najczęściej rozwijają się w rezultacie zaawansowanej i zwykle nieleczonej przewlekłej niewydolności żylnej. Choć zdarza się także, że mają podłoże tętnicze – przyczyniają się do nich np. zakrzepowo-zarostowe zapalenia tętnic lub przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych. Owrzodzeniom można jednak zapobiegać.
Początki miażdżycy zwykle przebiegają niepostrzeżenie – jest to szczególnie podstępna choroba. Chorzy łatwiej się męczą, skarżą na ból nóg, problemy z pamięcią lub koncentracją. Skutki arteriosklerozy bywają wyjątkowo niebezpieczne, zwłaszcza gdy zaniedba się schorzenie, zignoruje niepokojące objawy i nie podda leczeniu.
Jak leczyć odleżyny na kości ogonowej, łopatkach, łokciach, piętach czy innych miejscach ciała, w obrębie których zazwyczaj powstają rany? Oto krótki przewodnik dla opiekunów obłożnie chorych lub niepełnosprawnych osób, który podpowie jak zmniejszyć ryzyko rozwoju ran i leczyć te, które pomimo działań profilaktycznych zdążyły się rozwinąć.